به گزارش مجله خبری نگار،گفته شده نیمی از افراد بالای ۵۰ سال از این عارضه که ممکن است به دلایل مختلف رخ دهد رنج میبرند، اما خوشبختانه قابل درمان است و با رعایت برخی موارد در سبک زندگی میتوان از بروز آن پیشگیری کرد.
بواسیر یا هموروئید در اثر متورم شدن عروق خونی اطراف مقعد یا راست روده ایجاد میشود و ممکن است خارجی یا داخلی باشد.
بواسیر داخلی داخل مقعد یا راست روده را درگیر میکند، اما بواسیر خارجی در خارج از مقعد رخ میدهد و شایعترین و دردسر سازترین نوع بواسیر میباشد.
برخی علائم بواسیر شامل موارد زیر میباشد:
خارش شدید اطراف مقعد
تحریک و درد در اطراف مقعد
توده خارش دار، دردناک یا متورم نزدیک مقعد
اجابت مزاج دردناک
خونریزی بعد از مدفوع
اگرچه بواسیر دردناک است، اما کشنده یا جدی محسوب نمیشود و اغلب بدون درمان و به صورت خود به خود برطرف میشود.
با این حال افرادی که دچار مدفوع خونی یا سیاه رنگ شده اند لازم است هر چه سریعتر به پزشک مراجعه کنند، زیرا خونریزی میتواند به دلایل دیگر به جز بواسیر رخ دهد و نیاز است علت دقیق آن مشخص شود.
بواسیر به دلیل وارد شدن فشار زیاد به سیاهرگهای اطراف مقعد ایجاد میشود و عوامل احتمالی آن عبارتند از:
زور زدن حین دفع مدفوع
عوارض ناشی از یبوست مزمن
نشستن طولانی مدت یک جا به خصوص در دستشویی
سابقه خانوادگی بواسیر
بواسیر میتواند به صورت ژنتیکی و از والدین به فرزندان به ارث برسد، بنابراین افرادی که والدین آنها دچار بواسیر هستند به احتمال بیشتر به این عارضه مبتلا میشوند.
بلند کردن دائمی اجسام سنگین، چاقی و فشارهای طولانی مدت دیگر روی بدن نیز میتواند خطر ابتلا به بواسیر را افزایش دهد.
کسانی که در حین مدفوع کردن (چه اسهال باشند یا یبوست) بیش از حد به خودشان فشار میآورند یا هنگام اجابت مزاج مدت زمان زیادی مینشینند بیشتر در معرض بواسیر قرار دارند.
بارداری از دیگر از عوامل خطر زای بواسیر میباشد، زمانی که رحم بزرگ میشود به سیاهرگ روده بزرگ فشار وارد کرده و باعث ورم آن میشود.
رابطه جنسی مقعدی نیز میتواند بواسیر را تحریک کند.
معاینه فیزیکی مقعد احتمالا برای تشخیص بواسیر کافی است، اما پزشک برای اطمینان ممکن است از سایر روشها برای بررسی ناهنجاریهای داخل مقعد استفاده کند.
یکی از این تکنیکها معاینه رکتوم دیجیتال است که طی آن پزشک انگشت خود را با دستکش و ماده روان کننده پوشانده و داخل راست روده میکند.
با توجه به عوامل خطر زای مرتبط با بیماریهای گوارشی ممکن است از آزمایشهای دیگر مانند آنوسکوپی، سیگموئیدوسکوپی یا کولونوسکوپی نیز استفاده شود. در هر یک از این آزمایشها پزشک برای تشخیص هر گونه ناهنجاری مقعدی یک دوربین کوچک وارد راست روده یا روده بزرگ میکند.
در آنوسکوپی داخل مقعد، در سیگموئیدوسکوپی حدود ۴۰ سانتی متر از روده بزرگ و در کولونوسکوپی کل روده بررسی میشود و دید روشنی از فضای داخلی راست روده به دست میآید.
در این آزمایشات، یک دوربین کوچک فیبر نوری در یک لوله کوچک قرار میگیرد و سپس به راست روده شما وارد میشود. با این آزمایش، پزشک دید واضحی از داخل راست روده شما دارد تا بتواند بواسیر را از نزدیک معاینه کند.
بواسیر در خانه یا مطب پزشک قابل درمان میباشد، برخی روشهای درمان این عارضه عبارتند از:
برای به حداقل رساندن درد توصیه شده هر روز به مدت حداقل ۱۰ دقیقه در یک وان آب گرم نشسته تا درد بواسیر خارجی تسکین پیدا کند. اگر درد بسیار شدید است میتوان از شیاف، پماد یا کرم ضد بواسیر بدون نسخه برای تسکین درد، سوزش و خارش استفاده کرد.
افرادی که از یبوست رنج میبرند میتوانند از مکملهای فیبر بدون نسخه برای نرم شدن مدفوع استفاده کنند. دو مکمل رایج برای این منظور پسیلیوم و متیل سلولز میباشند
درمانهای موضعی بدون نسخه مانند هیدروکورتیزون یا پماد بواسیر میتوانند ناراحتی و درد ناشی از بواسیر را کاهش دهند.
خیساندن مقعد در حمام سیتز (استحمام نشیمن) به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه در روز نیز میتواند به کاهش علائم کمک کند.
برای بهداشت ناحیه مقعد بهتر است هر روز حین حمام کردن مقعد با آب گرم تمیز شود، اما نباید از صابون استفاده شود، زیرا علائم بواسیر را تشدید میکند.
همچنین توصیه میشود از پاک کردن مقعد با دستمال توالت خشک یا خشن خودداری شود. استفاده از کمپرس سرد روی مقعد نیز به کاهش ورم بواسیر کمک میکند.
علاوه بر این مصرف مسکنهایی همچون استامینوفن، ایبوپروفن یا آسپرین در کاهش درد اثر بخش هستند.
اگر درمانهای خانگی برای درمان بواسیر کافی نباشد ممکن است پزشک بستن باند لاستکی را توصیه کند که شامل قرار دادن یک نوار لاستیکی در اطراف بواسیر برای توقف گردش خون در این ناحیه میباشد. این تکنیک به کوچک شدن بواسیر کمک میکند، اما باید توسط پزشک انجام شود و انجام خودسرانه آن توصیه نمیشود.
روش دیگر اسکلروتراپی میباشد که طی آن پزشک به طور مستقیم ماده شیمیایی به رگ خونی تزریق میکند و باعث کاهش اندازه بواسیر میشود.
برای جلوگیری از بروز و تشدید بواسیر توصیه میشود:
از وارد کردن فشار در حین اجابت مزاج اجتناب کنید
آب فراوان بنوشید تا مدفوع نرم شده و دچار یبوست نشوید
به محض احساس نیاز به دفع مدفوع به دستشویی بروید تا از بدتر شدن بواسیر پیشگیری شود
برای جلوگیری از یبوست ورزش کنید
از نشستن طولانی مدت به خصوص روی سطوح سخت مانند بتن و کاشی خودداری کنید
غذاهای سرشار از فیبر مانند گندم کامل، برنج قهوه ای، بلغور جو دوسر، گلابی، هویج، گندم سیاه و سبوس مصرف کنید. فیبر به افزایش حجم مدفوع کمک کرده و باعث نرم شدن مدفوع و دفع راحتتر آن میشود
بواسیر معمولا عارضه خاصی ایجاد نمیکند، اما ممکن است اثرات منفی زیر را به دنبال داشته باشد:
لخته شدن خون در سیاهرگ متورم
خونریزی
کم خونی فقر آهن ناشی از دست دادن خون
منبع:سومیتا